1821, ομάδες-επανάσταση!

25η Μαρτίου σήμερα. Συμβολικά ορίστηκε ως ημερομηνία έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης, η οποία ουσιαστικά είχε ξεκινήσει λίγους μήνες πριν, και υπό άλλες προσεγγίσεις ήταν απλά το αποκορύφωμα των αγώνων του σκλαβωμένου Ελληνισμού, οι οποίοι άρχισαν να ξεσπούν από τα τέλη του 15ου αιώνα (αυτό για μια βοήθεια σε όσους αναζητούν μύθους και προσπαθούν να τους καταρρίψουν μειώνοντας την ουσία του τιτάνιου εγχειρήματος).

Το 1821 αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για γενιές γενεών καλλιτεχνών. Ο Ελύτης, ο Καζαντζάκης, ο Παλαμάς, ο Κάλβος, ο Σολωμός και εκατοντάδες άλλοι μίλησαν για τα κατορθώματα των αγωνιστών, τις ιδέες τους, τα κίνητρά τους και όλα όσα αφορούν στο σπουδαιότατο πανευρωπαϊκά γεγονός του 19ου αιώνα. Μην ξεχνάμε ότι ήταν η πρώτη οργανωμένη επαναστατική κίνηση απέναντι σε αυτοκρατορία σε καιρό που η Ιερά Συμμαχία (σύμπραξη αυτοκρατοριών εποχής) αποφάσισε την ολική κατάπνιξη κάθε απελευθερωτικού κινήματος.

Ο μεγάλος αγώνας των χρόνων 1821-1830 ανέδειξε χιλιάδες πραγματικούς ήρωες, άλλους ονομαστούς και άλλους αφανείς. Όμως, αρκετοί από αυτούς ζουν και βασιλεύουν όχι μόνο στα κατάστιχα των ιστορικών βιβλίων αλλά και στη σημερινή κοινωνία. Στην καθημερινή ζωή του 2016 μέσω του ποδοσφαίρου.

Πώς γίνεται αυτό; Απλά πολλές ομάδες αποτίουν φόρο τιμής σε ξεχωριστούς αγωνιστές της ελευθερίας, φέροντας το όνομά τους. Κάποιες άλλες έχουν και γήπεδο, μάλιστα.

Με όνομα βαρύ σαν ιστορία

Α.Ε. Καραϊσκάκης: Τον μάθαμε καλά τα τελευταία χρόνια με τη συμμετοχή του στις επαγγελματικές κατηγορίες. Στην Άρτα η έδρα του. Άλλωστε, η παράδοση αναφέρει ως γενέτειρα του μεγάλου ήρωα την περιοχή Σκουληκαριά, που βρίσκεται στο νομό της ομώνυμης πρωτεύουσας.

Α.Ε. Δημήτριος Υψηλάντης ή Ελπίδες Υψηλάντη: Μπορεί να έδρασε στην Πελοπόννησο ως απεσταλμένος της Φιλικής Εταιρείας και προοριζόμενος ως αρχηγός της «Αοράτου Αρχής», όμως η ομάδα αυτή εδρεύει στην Κοζάνη.

Παπαφλέσσας Άμφειας και Παπαφλέσσας Χώρας: Ο λεγόμενος «μπουρλοτιέρης των ψυχών» βρήκε ηρωικό θάνατο στο Μανιάκι, υποκύπτοντας στη στρατιά του Ιμπραήμ, αφού προηγουμένως του είχε καταφέρει σοβαρές απώλειες. Είναι από τις αμφιλεγόμενες μορφές της Επανάστασης, αλλά στη Μεσσηνία τον λατρεύουν και το χωριό Βλαχόπουλο έχει ομάδα με το όνομά του. Υπάρχει και ο Παπαφλέσσας Χώρας στην Πύλο.

Νικηταράς ΑΠΣ Δολιανών: Από τη Μεσσηνία κατάγεται και ο Νικήτας Σταματελόπουλος, ή αλλιώς Νικηταράς ο Τουρκοφάγος. Από τους γενναιότερους αγωνιστές και τιμιότερους. Πέθανε στον Πειραιά όντας τυφλός και ζητιάνος. Δεν ζήτησε τίποτα για να εξαργυρώσει τα υπεράνθρωπα κατορθώματά του. Στα Δολιανά της Αρκαδίας, πάντως, τον θυμούνται παίζοντας ποδόσφαιρο.

Αθανάσιος Διάκος: Ο αγαπητός ήρωας που ανασκολοπίστηκε από τους Τούρκους περνώντας φρικτά βασανιστήρια μετά τη μάχη της Αλαμάνας. Βρήκαμε δύο ομάδες. Η μία βρίσκεται στο ομώνυμο χωριό του Νομού Φωκίδας και η άλλη στις Σέρρες.

Ανδρούτσος Γραβιάς: Ο αρχιστράτηγος της Ρούμελης έμεινε στην ιστορία για τις ικανότητές του, το δυναμισμό του, το αδυσώπητο κυνηγητό που έτυχε από τους πολιτικούς που έβλεπαν εχθρούς στο πρόσωπο του κάθε στρατιωτικού και για το στραγγαλισμό του στην Ακρόπολη των Αθηνών. Σχεδόν διέλυσε τουρκικό στράτευμα όντας ταμπουρωμένος στο Χάνι της Γραβιάς και η ομώνυμη περιοχή έχει και τον ποδοσφαιρικό της Ανδρούτσο.

Άνθιμος Γαζής Μηλεών: Ο λόγιος και συγχρόνως αγωνιστής. Ξεσήκωσε για Επανάσταση τα χωριά του Πηλίου και τον Βόλο.

Δρυόπη / Φαβιέρος Μεθάνων: Η Δρυόπη δεν ξέρουμε τι ήταν. Ο Φαβιέρος Κάρολος, πάντως, ήταν Γάλλος φιλέλληνας που συμμετείχε σε πολλές μάχες. Έζησε στην Ελλάδα μέχρι το 1855 όταν και πέθανε.

Ρήγας Φεραίος: Ο μεγάλος Διδάσκαλος του γένους. Δεν πρόλαβε την ελληνική επανάσταση, αλλά με τα ποιήματα και τα τραγούδια του («Θούριος») ενέπνεε τα πλήθη. Στραγγαλίστηκε από τους κατακτητές σε φρούριο-φυλακή του Βελιγραδίου. Το Βελεστίνο, όπου και γεννήθηκε, έχει ομάδα που φέρει το όνομά του.

Α.Σ. Ξάνθος, ο Πάτμιος: Ο Εμμανουήλ Ξάνθος, ιδρυτικό μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πάτμο πριν μετακινηθεί στην Οδησσό.

Σκουφάς Κομποτίου: Ο Νικόλαος Σκουφάς, επίσης ιδρυτικό μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Γεννήθηκε στο Κομπότι της Άρτας και φυσικά η αθάνατη μνήμη του έχει αθλητική παράμετρο.

Μιαούλης Φύλλων: Ο μεγαλύτερος ναύαρχος του αγώνα, ο ριψοκίνδυνος Υδραίος αγωνιστής που οδήγησε τον ελληνικό στόλο σε πάμπολλες επιτυχίες. Η γεωγραφία της Ύδρας δεν επιτρέπει, βέβαια, την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου, στην Εύβοια όμως είναι δυνατόν.

Κανάρης Νενήτων: Ο μεγάλος πυρπολητής που έλαμψε στην Επανάσταση και αργότερα είχε την τύχη να εκλεγεί ακόμα και πρωθυπουργός της Ελλάδας γεννήθηκε στα Ψαρά. Ε, δίπλα είναι η Χίος που  εδρεύει το ομώνυμο του ήρωα σωματείο. Στη Θεσσαλονίκη υπάρχει και ο αθλητικός και πολιτιστικός σύλλογος «Κανάρης».

ΑΟΣ Μπουμπουλίνας: Μια και πιάσαμε τα νησιά, στις Σπέτσες ιστορικά κυριαρχεί η μορφή της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας. Δεν θα μπορούσε να μην υπάρχει 11άδα στη μνήμη της.

Παπανικολής Ερεσού: Άλλος ένας αγνός και ξεχασμένος μπουρλοτιέρης. Τουλάχιστον στην Ερεσό της Μυτιλήνης ζει ακόμα και το όνομά του κοσμεί ποδοσφαιρική φανέλα.

Λυκούργος Σάμου: Πρόκειται για τον Λυκούργο Λογοθέτη, τον αγωνιστή που κήρυξε την Επανάσταση στο νησί το 1821 και αμέσως μετά συνέχισε την ασταμάτητη δράση του παντού.

«Σπίτια» ηρώων

Γήπεδο «Γεώργιος Καραϊσκάκης»: Το πλέον φημισμένο γήπεδο στην Ελλάδα. Ποιος δεν γνωρίζει το σπουδαίο αγωνιστή-ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης. Ήταν γιος (εξώγαμος με πατέρα τον ονομαστό κλέφτη Καραΐσκο) μιας καλόγριας και από παιδί κουβαλούσε το στίγμα του «…μπάσταρδου», όπως τον αποκαλούσε ο περίγυρος, χωρίς να αναφέρουμε τα υπόλοιπα κοσμητικά που άκουγε ο ίδιος και η μητέρα του από το… σοφό περίγυρο των «νοικοκυραίων».

Η παιδική του ηλικία έκανε το χαρακτήρα του ατρόμητο, αντισυμβατικό, αποφασιστικό και ασυμβίβαστο. Αυτά τα στοιχεία τον συνόδευσαν μέχρι το τέλος της ζωής του, στις 23 Απριλίου 1827, ανήμερα της γιορτής του, λίγο πριν ξεκινήσει η θλιβερή για τους Έλληνες μάχη του Φαλήρου. Νωρίτερα είχε οριστεί αρχιστράτηγος της Ελληνικής Επανάστασης και κατάφερε μεγάλα και απανωτά πλήγματα στους Τούρκους, στην Αράχοβα, στο Δίστομο και στην Αθήνα κατά κύριο λόγο.

Γνωστός για τις ηγετικές του ικανότητες, την αυτοθυσία του, αφού συμμετείχε ακόμα και στους ακροβολισμούς, παρότι αρχηγός, αλλά και την απίστευτα ευρηματική, χυδαία μα και πανέξυπνη και εύστοχη βωμολοχία του. Για το πώς μπορεί μια βωμολοχία να χαρακτηριστεί ευρηματική και πανέξυπνη, αρκεί μια ματιά στις μοναδικές του ρήσεις. Πολλές έχουν σωθεί από την παράδοση. Η ιστορία του Ολυμπιακού έχει συνδεθεί με το όνομά του.

Γήπεδο «Θεόδωρος Κολοκοτρώνης»: Το σπίτι του Αστέρα στην Τρίπολη, με το όνομα ίσως και του μεγαλύτερου Έλληνα των τελευταίων πέντε αιώνων. Ο κορυφαίος μιας οικογένειας που είχε τουλάχιστον 80 νεκρούς στη μάχη εναντίον του τουρκικού ζυγού από το 17ο αιώνα έως και τη λήξη της Επανάστασης.

Τεράστιο πολεμικό μυαλό, με θητεία σε κάθε βουνοκορφή της Πελοποννήσου ως νεαρός και στο γαλλικό στρατό αργότερα. Επέστρεψε στην Πελοπόννησο από τα Επτάνησα λίγο πριν από το ξέσπασμα του αγώνα και υπό την ουσιαστική του ηγεσία η Επανάσταση άρχισε να πετυχαίνει από την πρώτη της μέρα. Όταν ήταν παιδάκι, είχε βρεθεί στην Τρίπολη μαζί με το γάιδαρό του για δουλειές της οικογένειάς του. Το γαϊδουράκι πάτησε σε λακκούβα με νερά και έβρεξε έναν Τούρκο, ο οποίος χτύπησε στο πρόσωπο το μικρό παιδί. Σύμφωνα με την παράδοση, ο μικρός Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είπε «δεν θα ξαναπατήσω το πόδι μου στην Τρίπολη μέχρι τη μέρα που θα την ελευθερώσω». Το είπε και το έκανε, λοιπόν.

Αμέτρητες οι στρατιωτικές του επιτυχίες και η φήμη του πανευρωπαϊκή. Είχε και πολιτικών δυνατοτήτων νου και δεν σταμάτησε να ασχολείται με τα κοινά μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής του. Εξαιτίας αυτής της φήμης που ολοένα και μεγάλωνε, προκάλεσε έντονη ζηλοφθονία σε άλλους Έλληνες (πολιτικούς, ενίοτε και νησιώτες) και έφτασε στο σημείο να φυλακιστεί μεσούσης της Επανάστασης και να καταδικαστεί για εσχάτη προδοσία μετά το τέλος της! Τουλάχιστον το τέλος του ήταν ευτυχές, σε μια από τις πιο όμορφες μέρες της ζωής του. Αμέσως μετά το γάμο του μικρότερου γιου του, όπου είχε γλεντήσει με την ψυχή του.

Παρατηρούμε τα γήπεδα των ποδοσφαιρικών ομάδων της Α’ και της Β’ Εθνικής, αλλά επωνυμίες άλλων ηρώων δεν βρίσκουμε.

Ολοκληρώνοντας την προσπάθειά μας, τονίζουμε ότι διαβάσαμε ονόματα περισσότερων των 1.000 ομάδων σε όλη την Ελλάδα, γνωρίζοντας ότι όσο χαμηλώνουν οι κατηγορίες και περνάμε στα σωματεία μικρών χωριών και γειτονιών, αρκετά εκ των οποίων έχουν πάψει να εμφανίζονται στους αθλητικούς καταλόγους, είναι αδύνατο να τα καταγράψουμε όλα. Ό,τι δεν εμφανίστηκε μπροστά μας δεν έχουμε πρόβλημα να μας το επισημάνετε εσείς.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΜΟΥΡΤΟΣ