14 τελικοί συν ένας…

Τελικά, ωραία περάσαμε στο EURO. Είδαμε μέτριο έως καλό ποδόσφαιρο στις δύο πρώτες αγωνιστικές της φάσης των ομίλων και κακό στην τελευταία. Όμως, από τότε που άρχισαν τα νοκ άουτ, το θέαμα βελτιώθηκε και το σασπένς ενισχύθηκε.

Ένα ματς απέμεινε για να περάσει στο αρχείο και αυτή η διοργάνωση. Ο μεγάλος τελικός. Διεξάγεται στις 10.00 το βράδυ της Κυριακής (10/7) στο «Σταντ ντε Φρανς» και φυσικά θα τον παρακολουθήσετε ζωντανά από την ΕΡΤ1 και βέβαια από το live του a-sports.gr.

Από τη μια πλευρά έχουμε την Πορτογαλία. Το σύνολο του Φερνάντο Σάντος ή αλλιώς την παρέα του Κριστιάνο Ρονάλντο. Μια ομάδα που ετοιμάζεται για το δεύτερο τελικό στην ιστορία της. Ο πρώτος δεν ξεχνιέται με τίποτα. Ήταν το 2004 με την Ελλάδα. Οι Ίβηρες έφτασαν στα ημιτελικά μόνο με ισοπαλίες (1-1 με Ισλανδία, 0-0 με Αυστρία και 3-3 με την Ουγγαρία στη φάση των ομίλων). Έπαιξαν καλά και επιθετικά στο ξεκίνημα, ασχέτως αν είχαν ξεχάσει στη Λισσαβώνα την αποτελεσματικότητά τους. Στη φάση των «16» κακοποίησαν το άθλημα για να αποκλείσουν στο 117’ την Κροατία (1-0) και ακολούθως ήταν ελαφρώς βελτιωμένοι στο 1-1 με την Πολωνία, που τη λύγισε στα πέναλτι. Όσο για τα ημιτελικά, ήταν σοβαρότατη, πειθαρχημένη και απλά ανώτερη της Ουαλίας (2-0).

Στην αντίπερα όχθη η Γαλλία. Η ομάδα του Ντιντιέ Ντεσάμπ. Αυτή που ξεκίνησε γεμάτη γκρίνια, λόγω της μη κλήσης του Μπενζεμά και του Μπεν Αρφά. Ο Παγιέτ εντυπωσίασε στις δύο πρώτες αγωνιστικές (2-1 τη Ρουμανία και 2-0 την Αλβανία, ματς που κρίθηκαν κοντά στο 90’), μεσολάβησε η αδιάφορη και ξεχασμένη αμέσως αναμέτρηση (0-0) με την Ελβετία και έπειτα ανέλαβε δράση ο Αντουάν Γκριεζμάν. Με δύο δικά του γκολ ξεπεράστηκε το εμπόδιο της Ιρλανδίας (2-1) με ανατροπή στη φάση των «16» και με άλλα δύο ο ακόμα μεγαλύτερος σκόπελος της Γερμανίας (2-0). Στα προημιτελικά οι μαχητικοί Ισλανδοί δεν κατάφεραν να φανούν ανταγωνιστικοί και οι «τρικολόρ» διασκέδασαν τους εαυτούς τους και τον κόσμο με το 5-2. Δύο φορές έχουν αγωνιστεί σε τελικό και στέφθηκαν πρωταθλητές Ευρώπης σε αμφότερες. Επίσης, ως διοργανωτές κατέκτησαν το EURO το 1984 και το Μουντιάλ το 1998.

1984; Τι έγινε τότε; Και τι νωρίτερα; Είπαμε να θυμίσουμε τους 14 τελικούς που συνέβησαν από το 1960 και μετά. Ο καθένας έχει κάτι να θυμάται από αυτούς, ανάλογα με την ηλικία του. Για τον τελικό του 2016 θα επανέλθουμε με άλλο κείμενο με όλα τα τελευταία νέα την κατάλληλη στιγμή. Ας μιλήσει τώρα η ιστορία, λοιπόν…

Η χρυσή βίβλος

3 τρόπαια: Γερμανία (1972, 1980, 1996), Ισπανία (1964, 2008, 2012).

2: Γαλλία (1984, 2000).

1: Σοβιετική Ένωση (1960), Ιταλία (1968), Τσεχία (1976 ως Τσεχοσλοβακία), Ολλανδία (1988), Δανία (1992), Ελλάδα (2004).

Φιναλίστ και ηττημένοι

3 φορές: Γερμανία (1976, 1992, 2008), Σοβιετική Ένωση (1964, 1972, 1988).

2: Ιταλία (2000, 2012), Γιουγκοσλαβία (1960, 1968).

1: Τσεχία (1996), Ισπανία (1984), Βέλγιο (1980), Πορτογαλία (2004).

Οι πρώτοι σκόρερ όλων των εποχών:

9 Γκολ: Μισέλ Πλατινί, και τα 9 σε μία διοργάνωση, το 1984.

7: Άλαν Σίρερ (Αγγλία).

6: Ρουντ φαν Νίστελροϊ (Ολλανδία), Πάτρικ Κλάιφερτ (Ολλανδία), Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς (Σουηδία), Τιερί Ανρί (Γαλλία), Νούνο Γκόμες (Πορτογαλία).

* Τα 6 έχει φτάσει ήδη ο Αντουάν Γκριεζμάν και θα δούμε πού θα καταλήξει.

* Ο Κριστιάνο Ρονάλντο ήδη έφτασε τα 9 και περιμένουμε να δούμε αν θα ξεπεράσει τον Πλατινί.

Οι τελικοί του EURO

1960 (Γαλλία) Σοβιετική Ένωση – Γιουγκοσλαβία 2-1 (στην παράταση): 49’ Μετρεβέλι, 113’ Πονεντέλνικ – 43’ Γκάλιτς.

ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ: Λεβ Γιασίν, Γκόκελι, Μασλένκιν, Κρουτίκοφ, Βοϊνοφ, Νέτο, Μετρεβέλι, Ιβάνοφ, Πονεντέλνικ, Μπουμπούκιν, Μέσκι.

Προπονητής: Γκαβριίλ Καχάλιν.

ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ: Βίντινιτς, Τζούρκοβιτς, Γιουσούφι, Ζάνετιτς, Μιλαντίνοβιτς, Πέρουσιτς, Μάτους, Τζέρκοβιτς, Γκάλιτς, Σεκούλαρατς, Κόστιτς.

Προπονητές: Αλεξάνταρ Τίρνανιτς, Λιούμπομιρ Λόβριτς, Ντράγκομιρ Νίκολιτς.

Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης: Από 2 γκολ οι Πονεντέλνικ και Ιβάνοφ (Σ. Ένωση), Γκάλιτς και Γέρκοβιτς (Γιουγκοσλαβία), Οτέ (Γαλλία).

1964 (Ισπανία): Ισπανία – Σοβιετική Ένωση 2-1: 6’ Περέδα, 84’ Μαρσελίνο – 8’ Χουσεΐνοφ.

ΙΣΠΑΝΙΑ: Χοσέ Άνχελ Ιριμπάρ, Ριβίγια, Ολιβέγια, Καγέχα, Ζόκο, Φουστέ, Αμάρο, Περέδα, Μαρσελίνιο Μαρτίνες, Λουίς Σουάρες, Λαπέτρα.

Προπονητής: Χοσέ Βιγιαλόνγκα.

ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ: Λεβ Γιασίν, Ανίτσκιν, Σουστίκοφ, Σεστέρνιοφ, Μούντρικ, Βορονίν, Κορνέγεφ, Κισλένκο, Χουσεϊνοφ, Ιβάνοφ, Πονεντέλνικ.

Προπονητής: Κοσταντίν Μπέσκοφ.

Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης: Από 2 γκολ οι Περέδα (Ισπανία), Μπένε και Νόβακ (Ουγγαρία).

1968 (Ιταλία): Ιταλία – Γιουγκοσλαβία 2-0: 12’ Ρίβα, 31’ Αναστάζι.

ΙΤΑΛΙΑ: Τζοφ, Μπούρνιτς, Φακέτι, Σαλβαντόρε, Γκουαρνέρι, Ροζάτο, Ντομενγκίνι, Ματσόλα, Αναστάζι, Ντε Σίστι.

Προπονητής: Φερούτσιο Βαλκαρέτζι.

ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ: Πάντελιτς, Φάζλαγκιτς, Παούνοβιτς, Χόλτσερ, Νταμιάνοβιτς, Τρίβιτς, Πάβλοβιτς, Ατσίμοβιτς, Χόσιτς, Μούσεμιτς, Τζάγιτς.

Προπονητής: Ράικο Μίτιτς.

Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης: 2 γκολ ο Γιουγκοσλάβος Ντράγκαν Τζάλιτς.

* Ο εν λόγω τελικός είναι επαναληπτικός! Σε εκείνο το EURO ο τίτλος κρίθηκε σε δύο αγώνες. Στον πρώτο τελικό οι δύο ομάδες αναδείχθηκαν ισόπαλες 1-1 (80’ Ντομενγκίνι – 39’ Τζάγιτς).

1972 (Βέλγιο): Γερμανία – Σοβιετική Ένωση 3-0: 27’ και 58’ Γκερντ Μίλερ, 52’ Βίμερ.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Μάγερ, Χέτγκες, Μπεκενμπάουερ, Σβάρτσενμπεκ, Μπράιτνερ, Χένες, Βίμερ, Νέτσερ, Χάινκες, Μίλερ, Κρέμερς.

Προπονητής: Χέλμουτ Σεν.

ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ: Ρουντάκοφ, Τζοτζουασβίλι, Καπλίτσνι, Ιστόμιν, Κουρτσιλάβα, Κολότοφ, Τρόσκιν, Μπαϊντάτσνι, Μπασισέφσκι (66’ Κοζίνκεβιτς), Κόνκοφ (46’ Ντολμάτοφ), Ονισένκο.

Προπονητής: Άλεξαντρ Πονομάρεφ.

Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης: 4 γκολ ο μεγάλος Γκερντ Μίλερ.

1976 (Γιουγκοσλαβία): Τσεχοσλοβακία – Γερμανία 5-3 στα πέναλτι (2-2 η κ.δ. και η παράταση): 8’ Σβέχλικ, 25’ Ντόμπιας – 29’ Ντίτερ Μίλερ, 90’ Χελζενμπάιν.

ΤΣΕΧΟΣΛΟΒΑΚΙΑ: Βίκτορ, Πίβαρνικ, Οντρους, Τσάπκοβιτς, Κεγκ, Ντόμπιας (94’ Βέσελι), Μέντερ, Πανένκα, Μάζνι, Σβέχλικ (79’ Γιουρκέμικ), Νέχοντα.

Προπονητής: Βάτσλαβ Γέζεκ.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Μάγερ, Φογκτς, Σβάρτσενμπεκ, Μπεκενμπάουερ, Ντιτς, Βίμερ (46’ Φλοχ), Μπόνοφ, Μπερ (80’ Μπόνγκαρτζ), Χένες, Ντ. Μίλερ, Χελζενμπάιν.

Προπονητής: Χέλμουτ Σεν.

Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης: 4 γκολ ο Ντίτερ Μίλερ.

* Στη διαδικασία των πέναλτι αστόχησε για τους Γερμανούς στο τέταρτο χτύπημα ο Ούλι Χένες. Όσο για τους Τσεχοσλοβάκους που ευστόχησαν και στα 5, το τελευταίο χτύπησε ο Πανένκα, από τον οποίο προέκυψε η ονομασία «αλά Πανένκα» στις εκτελέσεις που σκάβουν τη μπάλα πάνω από τον τερματοφύλακα.

1980 (Ιταλία): Γερμανία – Βέλγιο 2-1: 10’ και 88’ Χρούμπες – 75’ (πέν.) Βαντερέικεν.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Σουμάχερ, Καλτς, Φέρστερ, Στίλικε, Ντιτς, Μπρίγκελ (55’ Κούλμαν), Σούστερ, Μίλερ, Ρουμενίγκε, Χρούμπες, Αλοφς.

Προπονητής: Γιουπ Ντέργουαλ.

ΒΕΛΓΙΟ: Πφαφ, Γκέρετς, Μίλκαμπς, Μέους, Ρενκίν, Κουλς, Βαντερέικεν, Βαν Μουρ, Μόμενς, Βαν Ντερ Ελστ, Κέλεμανς.

Προπονητής: Γκάι Τάις.

Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης: 3 γκολ ο Γερμανός Κλάους Άλοφς.

1984 (Γαλλία): Γαλλία – Ισπανία 2-0: 57’ Πλατινί, 90’ Μπελόν.

ΓΑΛΛΙΑ: Μπατς, Μπατιστόν (73’ Αμορός), Λε Ρου, Μποσίς, Ντομέρζ, Ζιρές, Τιγκανά, Φερναντέζ, Πλατινί, Λακόμπ (80’ Ζεγκινί), Μπελόν.

Προπονητής: Μίτσελ Χιντάλγκο.

ΙΣΠΑΝΙΑ: Αρκονάδα, Ουρκιάγα, Καμάτσο, Γκαγέγκο, Σάλβα (85’ Ρομπέρτο), Σενιόρ, Μουνιός, Χούλιο Αλμπέρτο (75’ Σαράμπια), Φρανσίσκο, Σαντιγιάνα, Χοσέ Καράσκο.

Προπονητής: Μιγκέλ Μουνιός.

Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης: 9 γκολ ο Μισέλ Πλατινί (ρεκόρ).

1988 (Γερμανία): Ολλανδία – Σοβιετική Ένωση 2-0: 32’ Γκούλιτ, 54’ Φαν Μπάστεν.

ΟΛΛΑΝΔΙΑ: Φαν Μπρόκελεν, Φαν Άρλε, Ράικαρντ, Ρόναλντ Κούμαν, Φαν Τίγκελεν, Βάνενμπουργκ, Βάουτερς, Μιούρεν, Έρβιν Κούμαν, Γκούλιτ, Φαν Μπάστεν.

Προπονητής: Ρίνους Μίχελς.

ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ: Ντασάεφ, Κιντιατούλιν, Ντεμιανένκο, Λιτοφτσένκο, Αλεϊνίκοφ, Ζαβάροφ, Γκοτσμάνοφ (69’ Μπαλτάτσα), Μιχαϊλιτσένκο, Ρατς, Προτάσοφ (72’ Πασούλκο), Μπελάνοφ. Προπονητής: Βαλέρι Λομπανόφσκι.

Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης: 5 γκολ ο μεγάλος Μάρκο φαν Μπάστεν.

1992 (Σουηδία): Δανία – Γερμανία 2-0: 18’ Γένσεν, 78’ Βίλφορτ.

ΔΑΝΙΑ: Σμάιχελ, Σίλβεμπεκ (66’ Κρίστιανσεν), Νίλσεν, Ολσεν, Πίετσνικ, Κριστόφτε, Γένσεν, Βίλφορτ, Λάρσεν, Πόβλσεν, Μπράιαν Λάουντρουπ.

Προπονητής: Ρίτσαρντ Μέλερ Νίλσεν.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Ιλγκνερ, Χέλμερ, Ρόιτερ, Κόλερ, Μπούχβαλντ, Μπρέμε, Χέσλερ, Ζάμερ (46’ Ντολ), Έφενμπεργκ (80’ Τομ), Ρίντλε, Κλίνσμαν.

Προπονητής: Μπέρτι Φογκς.

Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης: Από 3 γκολ οι Μπέργαμπ (Ολλανδία), Μπρολίν (Σουηδία), Λάρσεν (Δανία), Ρίντλε (Γερμανία).

1996 (Αγγλία): Γερμανία – Τσεχία 2-1 στην παράταση: 73’ και 95’ Μπίερχοφ – 59’ (πέν.) Μπέργκερ.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Κέπκε, Μπάμπελ, Χέλμερ, Στρουντζ, Χέσλερ, Αϊλτς (46’ Μπόντε), Σολ (69’ Μπίρχοφ), Τσίγκε, Κλίνσμαν, Κουντζ.

Προπονητής: Μπέρτι Φογκτς.

ΤΣΕΧΙΑ: Κούμπα, Κάντλετς, Χόρνακ, Σουσοπάρεκ, Πομπόρσκι (88’ Σμίτσερ), Νέντβεντ, Ράντα, Μπέργκερ, Μπέιμπλ, Νέμετς, Κούκα.

Προπονητής: Ντούσαν Ούχριν.

Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης: 5 γκολ ο Άλαν Σίρερ.

* Στο EURO αυτό ίσχυσε ο άθλιος κανονισμός με την ονομασία «ξαφνικός θάνατος». Έβαλε ο Μπίερχοφ το γκολ στο 95’ και το ματς έλαβε αυτόματα τέλος…

2000 (Βέλγιο και Ολλανδία): Γαλλία – Ιταλία 2-1 στην παράταση: 93’ Βιλτόρ, 103’ Τρεζεγκέ – 55’ Ντελβέκιο.

ΓΑΛΛΙΑ: Μπαρτέζ, Λιζαραζού (86’ Πιρές), Βιεϊρά, Μπλαν, Τζοργκαέφ (76’ Τρεζεγκέ), Ντεσάμπ, Ντεσαγί, Ζιντάν, Ανρί, Τιράμ, Ντουγκαρί (58’ Βιλτόρ).

Προπονητής: Ροζέρ Λεμέρ.

ΙΤΑΛΙΑ: Τόλντο, Μαλντίνι, Αλμπερτίνι, Καναβάρο, Πεσότο, Νέστα, Ντι Μπιάτζιο (66’ Αμπροζίνι), Ιουλιάνο, Φιόρε (53’ Ντελ Πιέρο), Τότι, Ντελβέκιο (86’ Μοντέλα).

Προπονητής: Ντίνο Τζοφ.

Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης: Από 5 γκολ ο Κλάιφερτ (Ολλανδία) και ο Μιλόσεβιτς (Σερβία).

2004 (Πορτογαλία): Ελλάδα – Πορτογαλία 1-0: 57’ Χαριστέας.

ΕΛΛΑΔΑ: Νικοπολίδης, Σεϊταρίδης, Φύσσας, Καψής, Δέλλας, Ζαγοράκης, Μπασινάς, Κατσουράνης, Γιαννακόπουλος (76’ Βενετίδης), Βρύζας (81’ Παπαδόπουλος), Χαριστέας.

Προπονητής: Ότο Ρεχάγκελ.

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ: Ρικάρντο, Ανδράδε, Κοστίνια (60’ Ρούι Κόστα), Φίγκο, Παουλέτα (74’ Γκόμεζ), Μιγέλ (43’ Φερέιρα), Βαλέντε, Καρβάλιο, Ρονάλντο, Μανίσε, Ντέκο.

Προπονητής: Λουίς Φελίπε Σκολάρι.

Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης: 5 γκολ ο Τσέχος Μίλαν Μπάρος. Και κορυφαίος άσος της διοργάνωσης ο Ζαγοράκης.

2008 (Αυστρία και Ελβετία): Ισπανία – Γερμανία 1-0: 33’ Τόρες.

ΙΣΠΑΝΙΑ: Κασίγιας, Μαρτσένα, Πουγιόλ, Ράμος, Φάμπρεγκας (63’ Αλόνσο), Καπντεβίλα, Σένα, Σίλβα (66’ Καθόρλα), Ινιέστα, Τσάβι, Τόρες (78’ Γκουίθα).

Προπονητής: Λουίς Αραγονιές.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Λέμαν, Φρίντριχ, Χιλτζμπέργκερ (58’ Κουράνι), Λαμ (46’ Γιάνσεν), Μετσέλντερ, Μερτεσάκερ, Σβαϊνστάιγκερ, Φρινγκς, Μπάλακ, Ποντόλσκι, Κλόζε (79’ Γκόμες),

Προπονητής: Γιόακιμ Λεβ.

Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης: 4 γκολ ο Νταβίντ Βίγια της Ισπανίας.

2012 (Πολωνία και Ουκρανία): Ισπανία – Ιταλία 4-0: 14’ Σίλβα, 41’ Άλμπα, 84’ Τόρες, 88’ Μάτα.

ΙΣΠΑΝΙΑ: Κασίγιας, Αρμπελόα, Ράμος, Πικέ, Ζόρντι Άλμπα, Τσάμπι Αλόνσο, Μπουσκέτς, Τσάβι, Ινιέστα (87’ Μάτα), Σίλβα (58’ Πέδρο), Φάμπρεγας (74’ Τόρες).

Προπονητής: Βιθέντε Ντελ Μπόσκε.

ΙΤΑΛΙΑ: Μπουφόν, Αμπάτε, Μπαρτζάλι, Μπονούτσι, Κιελίνι (21’ Μπαλτσαρέτι), Πίρλο, Μαρκίζιο, Ντε Ρόσι, Μοντολίβο (55’ Τιάγκο Μότα), Κασάνο (46’ Ντι Νατάλε), Μπαλοτέλι.

Προπονητής: Τσέζαρε Πραντέλι.

Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης: Από 3 οι Μάντζουκιτς (Κροατία), Γκόμες (Γερμανία), Μπαλοτέλι (Ιταλία), Ρονάλντο (Πορτογαλία), Τζαγκόεφ (Ρωσία), Τόρες (Ισπανία).

2016 (Γαλλία): Πορτογαλία – Γαλλία: Εκκρεμεί.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΜΟΥΡΤΟΣ