Το «1968» συγκινεί τους πάντες, γιατί δεν είναι οπαδικό!

Μία ακόμη ταινία του Τάσου Μπουλμέτη που φέρει στο φως μνήμες χαράς μα και πόνου για ολόκληρο το ελληνικό έθνος.

1968 – η χρονιά ορόσημο για τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως. Η περίοδος της στρατιωτικής δικτατορίας καλά κρατεί ήδη ένα ημερολογιακό έτος κι ο ελληνικός λαός αναζητά παντού την ελπίδα του.

Είναι το ανοιξιάτικο βράδυ της 4^ης Απριλίου 1968 και κατάμεστο το Παναθηναϊκό στάδιο – 80.000 θεατές τουλάχιστον – παρακολουθούν με αναμμένα κεριά και ζητωκραυγάζοντας τη μεγαλειώδη νίκη της ιστορικής ΑΕΚ έναντι της Σλάβια Πράγας. Το ταμπλό γράφει 89-82 και η νικήτρια ομάδα ανακηρύσσεται Κυπελλούχος Ευρώπης στο μπάσκετ ανάμεσα στις πανηγυρικές ιαχές του κόσμου και τον Γιώργο Αμερικάνο – τότε αρχηγό της ομάδας να κάνει το γύρο του θριάμβου, κλαίγοντας, με το κύπελλο στα χέρια. Ο εξαιρετικός sportscaster Βασίλης Γεωργίου έχει κατακλεισθεί από το συναίσθημα κι έχει χάσει τα λόγια του.

Για πρώτη φορά μια ελληνική ομάδα κέρδιζε ευρωπαϊκό τίτλο και για πρώτη φορά συγκεντρώνονται 80.000 θεατές ώστε να παρακολουθήσουν αγώνα μπάσκετ, γεγονός που θεωρήθηκε ρεκόρ για τα παγκόσμια αθλητικά δεδομένα και γράφτηκε για πάντα στο βιβλίο Γκίνες. Μέσα στο στάδιο βρίσκονταν οπαδοί όλων των αθλητικών σωματείων - ακόμη και του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού. Αξιοσημείωτο το γεγονός ότι κρατούσαν πανό με την επιγραφή «Οι Ολυμπιακοί μαζί σου». Το οπαδικό πνεύμα της εποχής ήταν διαφορετικό του σημερινού καθώς οι φίλαθλοι όλων των ομάδων που κάθονταν μαζί θεωρούσαν πως η ΑΕΚ εκπροσωπούσε σε εκείνη τη μάχη όλη την Ελλάδα και η ενδεχόμενη νίκη της θα ήταν ολόκληρης της Ελλάδος. Ήταν μία νίκη ενάντια στη δικτατορία της εποχής και το ζυγό που βαστούσαν οι Έλληνες.

Οι πανηγυρισμοί της νίκης που ακολούθησαν μεταφέρθηκαν ακόμη κι έξω από το στάδιο όπου συγκεντρώθηκε ένα αρκετά μεγάλο πλήθος. Πηγές αναφέρουν πως η ουρά έφτανε ως την Ομόνοια και μάλιστα σε μία εποχή που η στρατιωτική δικτατορία είχε απαγορεύσει τις συναθροίσεις άνω των πέντε ατόμων.

Ο απεσταλμένος της γαλλικής Εκίπ έγραψε χαρακτηριστικά: «Ο έναστρος ουρανός αυλακωνόταν από χιλιάδες χρωματιστές φωτοβολίδες κάθε φορά που η ελληνική ομάδα σημείωνε ένα καλάθι και πάνω από δύο ώρες η ιαχή ‘‘AEK– AEK’’ κάλυπτε κάθε άλλο θόρυβο».

Η σύνθεση της ιστορικής ομάδας μπάσκετ ήταν ο «Παγκόσμιος» Γιώργος Αμερικάνος, ο Γιώργος Τρόντζος, ο «γιατρός» Χρήστος Ζούπας, το «πουλί» Στέλιος Βασιλειάδης, ο «γίγαντας» Αίας Λαρεντζάκης, ο Αντώνης Χρηστέας και ο Άκης Τσάβας. «Νίκησαν γιατί δεν μπορούσαν να χάσουν».Όφειλαν τη νίκη στον αδικοχαμένο, από καρκίνο, συναθλητή τους Γιώργο Μόσχο, μα και σε ολόκληρο τον ελληνικό λαό που αποζητούσε τη λύτρωση μέσω της νίκης.

Ο Τάσος Μπουλμέτης μέσω του κινηματογραφικού μηχανισμού αφήγησης – της νοσταλγίας – χαλαρώνει τις αντιστάσεις των θεατών και προκαλεί συγκίνηση. Αναβιώνει σημαντικά ιστορικά γεγονότα της καταπονημένης Ελλάδας, όπως τον διωγμό της Σμύρνης και τους πρόσφυγες, τη στρατιωτική δικτατορία του 1967 αλλά και παγκόσμια όπως οι δολοφονίες των Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και Ρόμπερτ Κένεντι και φυσικά τον πόλεμο του Βιετνάμ.

Μία ταινία με άκρως πολιτικό και κοινωνικό νόημα κι όπως χαρακτηριστικά αναφέρει κι ο ίδιος ο σκηνοθέτης: «Το ‘‘1968’’ δεν είναι μία αεκτζίδικη ταινία», παρότι οπαδός της ΑΕΚ. «Έτυχε να είναι η ΑΕΚ η ομάδα που κατάφερε εκείνη τη βραδιά να το κάνει με μεγάλη προσπάθεια και με πάρα πολύ καλούς παίκτες. Εκείνος ο αγώνας ένωσε όλη την Ελλάδα κάτω από το καθεστώς της χούντας».

Από τα πλέον εξαιρετικά docufiction (δηλ. έναν συνδυασμό αληθινών γεγονότων και μαρτυριών με δραματοποιημένες ιστορίες οι οποίες έχουν μερικώς επινοηθεί από τον δημιουργό) με τη συμμετοχή ενός εγγυημένα επιτυχημένου cast (Γιάννης Βούρος, Ιεροκλής Μιχαηλίδης, Αντώνης Καφετζόπουλος, Στέλιος Μάινας, Αντώνης Αντωνίου, Γιώργος Μητσικώστας και πολλοί άλλοι) και φυσικά με την υπογραφή του Τάσου Μπουλμέτη, επενδυμένο με τη μουσική της Ευανθίας Ρεμπούτσικα.

Ξυπνά μνήμες νοσταλγίας, μνήμες που πονούν ολόκληρο το έθνος. «Γι’ αυτό παίζουμε παιδιά. Γιατί ανάμεσα στη νίκη και στην ήττα κρύβονται στιγμές που πρέπει να ειπωθούν».

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΤΑΣΙΝΟΥ